Grot verkennen? Zo zorg je ervoor dat je niet verdwaalt en vast komt te zitten

Grotten kunnen ongelofelijk groot en indrukwekkend zijn. Het is dan ook niet gek dat mensen ze regelmatig willen verkennen. Maar waar moet je rekening mee houden als je van plan bent dat te doen? En hoe moet je handelen als je verdwaalt raakt?

Grotten verkennen

Er is een verschil tussen een georganiseerde tocht door een natuurlijke grot waar al allerlei licht, trappen en leuningen zijn geïnstalleerd en ‘onbekende’ natuurlijke grotten. In het laatste geval is het zeer aan te raden om enkel op verkenning te gaan met een ervaren speleoloog (iemand die kennis heeft van de ondergrondse wereld en de eventuele gevaren) of een berggids. Toch gaan regelmatig mensen, bijvoorbeeld amateur-speleologen, op eigen initiatief op onderzoek uit. Wanneer je dat van plan bent, is het heel belangrijk dat je je voorbereidt. Dat betekent: de juiste uitrusting, water en voeding.

Wat moet je bij je hebben?

Om te beginnen moet je geschikte kleding dragen en eventueel bij je hebben. Ondergronds is het namelijk koud en vochtig. Waterbestendige kleding en een fleecevest of comfortabele trui zijn dan geen overbodige luxe. Daarnaast kun je het beste stevige wandelschoenen en een helm met lamp dragen. Hieronder zetten we op een rij wat je nog meer bij je moet hebben:

• Genoeg eten en drinken (voor tenminste 1 dag)
• Reflecterende tape
• (Klim)touw
• Een klimgordel
• Een lichtgevend horloge
• Een aansteker en kaars
• Minstens 1 extra lichtbron en batterijen
• Een grote vuilniszak
• Een eerstehulpdoos

Heb je alles wat je nodig hebt en wil je de grot in? Zorg er dan voor dat je dierbaren, je werkgever en lokale bewoners laat weten dat je de grot in gaat. Wanneer zij geen contact meer met je krijgen, kunnen zij de hulpdiensten inschakelen.

Wat als je vast komt te zitten in de grot?

Je hoopt natuurlijk dat het je niet overkomt, maar het komt nog weleens voor dat mensen de grot niet meer uit kunnen. In juni 2024 raakten bijvoorbeeld 2 onderzoekers verdwaald in grotten in Spanje. En in 2018 kwamen maar liefst 12 jongetjes met hun coach vast te zitten in een grot in Thailand door stijgend water. Maar wat moet je doen als het jou overkomt?

Probeer kalm te worden en te blijven. Wanneer je in paniek raakt, kun je niet meer helder nadenken en is de kans dat je verkeerde beslissingen neemt een stuk groter. In het stappenplan hieronder lees je wat je verder het beste kunt doen wanneer je verdwaald bent in een grot:

• Ga niet meteen rondlopen, maar begin eerst met om je heen kijken en pak je spullen erbij. Ga na hoeveel eten en drinken je nog hebt en maak een rantsoenplan. Gebruik stenen, het touw en de reflecterende tape om je huidige plek te markeren.
• Controleer het bereik van je telefoon en blijf dit doen. Zo kun je eventueel hulp inschakelen.
• Het beste is om op je plek te blijven zitten. Zo is de kans groter dat hulp van buitenaf je sneller vindt. Ook zorgt het ervoor dat je je energie bespaart. Wil je toch de uitgang zoeken, beweeg dan langzaam en voorzichtig om te voorkomen dat je valt en jezelf verwondt of bezeert. Sta je stil, of blijf je zitten op je plek? Doe je lamp dan uit om de batterij te sparen.
• Gebruik de lamp met het felste licht zo min mogelijk. Deze komt van pas wanneer je jezelf warm wilt houden of een signaal wilt afgeven.
• Markeer je routes door in de muren te krassen, stenen te stapelen of door middel van touw en tape.
• Probeer een voetspoor van anderen of jezelf te vinden en volg dit. Verdwijnt het spoor, of loopt dit af naar beneden? Stop dan met het volgen, want de kans is groot dat je alleen maar verder de grot in loopt.
• Wordt het kouder naarmate je verder loopt? De kans is groot dat je dan dieper de grot in gaat. Hetzelfde geldt voor de vochtigheid. Probeer af te gaan op droogte en warmte.
• Schreeuw ‘Ik ben verdwaald’ om de paar minuten als er een kans is dat andere mensen aanwezig zijn in de grot.
• Om jezelf warm te houden, kun je een kaars of je felste lamp gebruiken. Vuur maken is nog beter. De rook die hier vanaf komt kan (wanneer je hoog genoeg zit) door kieren van de grot naar buiten komen en voorbijgangers alarmeren.
• Zie je vleermuizen? Stop dan met rondlopen en wacht rustig af tot ze wakker worden. De dieren zullen dan hoogstwaarschijnlijk naar buiten vliegen om te jagen. Als jij hen volgt, kun je mogelijk een uitgang vinden.

Valt het licht uit?

Als je lichtbron uitvalt, is je 1e reactie misschien in paniek schieten. Dat is heel begrijpelijk, maar probeer opnieuw rustig te worden en ga op de grond zitten. Of je ogen wennen aan het donker, verschilt per situatie. Mocht je een lichtere plek zien, kruip dan heel voorzichtig daarnaartoe.

Uit de grot?

Is het je gelukt om een uitweg te vinden en de grot te verlaten? Breng dan je familie, vrienden en de lokale autoriteiten op de hoogte. Laat ook weten hoe het je is gelukt om naar buiten te komen. Dit kan gebruikt worden om het ondergrondse beter in kaart te brengen en dat is nuttige informatie voor toekomstige verkenners.

Bron: Speleo Nederland, Startcaving.com, British Cave Rescue Council, National Geographic, METRO, Caving Life, Vice, RTL Nieuws, NOS. Foto: Shutterstock.