Iedereen kent ze wel uit de eigen omgeving: bijzondere huizen met een geschiedenis. Van turfstekerswoning en Regthuys, tot nog altijd werkende molens. Binnenlopen doe je niet zo snel, want de soms eeuwenoude plaatsen zijn nog altijd bewoont. Op Open Monumentendag gaan in heel Nederland bijna 600 van die huizen voor het publiek open. MAX vakantieman zette de 10 mooiste vast op een rij.
Het walvisvaardershuisje op Texel
Walvisvaarders Klaas Daalder en later zijn schoonzoon Simon Wallig wonen aan het eind van de 18e eeuw in het ’t Walvisvaardershuisje op Texel. Ondanks het tijdsverschil van 200 jaar is er nog altijd niet veel veranderd aan het interieur. Een viertal bedstedes zijn nog in gebruik. En de verhalen van Daalder en Wallig, die op Spitsbergen en Groenland voeren, worden er nog verteld.
Het Willem Vroesenhuis bood al in 1550 onderdak aan 50-plussers
‘Oude mannen’, werden ze in de 16e eeuw genoemd, de mannen van boven de 50 die onderdak nodig hadden. Willem Vroesen (1478-1561) bood hen inwoning in het later naar hem vernoemde huis. Pas in 1977 komt hier een eind aan. De bewoners moeten van ‘onbesproken levenswandel’ zijn, wat niet altijd lukt. Uit stokoude notulen van de regentenvergaderingen blijkt de nodige ontsporingen van de bewoners, zoals diefstal, dronkenschap, ruzie en messentrekkerij.
Huis met de kogel in Alkmaar
Het is een van de laatste 2 16e eeuwse houten woningen die in de stad Alkmaar bewaard is gebleven Het precieze bouwjaar is niet bekend, maar in elk geval vóór 1573, toen de Spanjaarden de stad belegerden. Dit weten we, omdat een kogel die het huis raakte, in de gevel van het huis is geplaatst. De rekening van de reparatie van de kogelinslag in het Huis met de kogel is nog altijd bewaard gebleven.
Turfstekerswoningen uit 1630 in Bilderdam
Ze groeven de turf uit waar de steden zich mee warmden: de 17e eeuwse turfstekers uit Bilderdam. Hele gebieden verdwenen door de turfstekers in het water, waardoor grote plassengebieden ontstonden, zoals de Westeinderplassen even verderop. Het pand in Bilderdam bestaat uit 4 woningen, dat grotendeels nog altijd in oorspronkelijke staat is. De bewoners vertellen op Open Monumentendag graag over het verleden en heden van het pand.
Steektermolen in Alphen aan den Rijn
Dankzij de Steektermolen houden de Alphenaren in de achterliggende polder Steekt al sinds de 16e eeuw de voeten droog. Het huisje naast de molen uit de 19e eeuw is nog altijd bewoond. Molenaar Pieter Koopmans woont daar sinds 2018 met zijn vrouw en ontvant op Open Monumentendag gasten op ‘zijn’ molen.
Woonhuis met een joods ritueel bad in Hasselt
Door de eeuwen heen had Hasselt een kleine joodse gemeenschap, maar met de Tweede Wereldoorlog komt hier een eind aan. Op een enkeling na, overleeft niemand de naziterreur en ook het synagogegebouw is verloren gegaan. De mikve, een ritueel joods bad, aan de Prinsengracht is een stille getuige van de joodse gemeenschap die ooit in Hasselt leefden en is op 10 september op Open Monumentendag te bezichtigen.
Muurhuisje in Elburg
Toen de stadsmuren hun beschermende functie verloren, werden in verschillende steden deze muurhuisjes opgetrokken. Met de stadsmuur als stevig houvast, wisten tal van veelal grote, arme gezinnen zich onderdak te verlenen tegen de stadsmuur aan. Zo ook dit goed bewaard gebleven muurhuisje in Elburg.
Jan van Riebeeckhuis Culemborg
Jan van Riebeeck was zoon van een Culemborgse chirurgijn en geldt als de stichter van de Nederlandse Kaapkolonie in Zuid-Afrika. Hij speelt daarmee een belangrijke rol in de koloniale geschiedenis van Nederland. Het geboortehuis van de voormalig gouverneur van de Kaapkolonie is deels museum, waar uitgebreid wordt stilgestaan bij de verwevenheid van Culemborg met de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC).
Den Tempel in Sittard
Ooit was Den Tempel een grote stadsboerderij met watermolen en een brouwerij, nu is staat het midden in het gelijknamige winkelcentrum. Het huis is gebouwd in 1652 in de zogenaamde Maaslandse stijl, waarvan de gevel nog altijd goed bewaard is gebleven.
’t Regthuysje in Schermerhoorn
In lang vervlogen tijden werd er, de naam zegt het al, recht gesproken in ’t Regthuysje. Het pand is gebouwd in 1766 en onlangs helemaal opgeknapt.
Meer tips om er dit najaar er op uit te gaan? Die vind je hier.
Bronnen: Openmonumentendag.nl, VVV. Foto: Shutterstock
Reacties
Wil jij iets delen over dit bericht? Maak gemakkelijk jouw account aan of login om te reageren.